
ETKİLEŞİMLİ KİTAP OKUMA (EKO)’NUN YARARLARI
EKO’NUN YARARLARI
Etkileşimli kitap okuma;
- Sözcük dağarcığının arttırılmasına,
- İletişimin arttırılmasına,
- Yazı farkındalığının oluşturulmasına,
- Ses bilgisel farkındalığının geliştirilmesine,
- Yaratıcı düşünme/ hayal etmenin desteklenmesine,
- İfade edici ve alıcı dilin desteklenmesine,
- Harf bilgisinin geliştirilmesine,
- Kitap okumaya karşı olumlu tutum geliştirmeye,
- Okuma kültürü edinilmesine,
- Evrensel ve eleştirel okuryazarlığın desteklenmesine,
- Yetişkin ve çocuk arasındaki etkileşimin artmasına, fayda sağlar.
HANGİ GRUPLA ÇALIŞILMALI VE KİMLER OKUMA YAPMALI ?
EKO’NUN TEMEL İLKELERİ
- Çocukların verdikleri yanıtların tekrarlanması ve genişletilmesidir
- Çocukların öykü okuma sırasında desteklenmesidir.
- Öykü ve öyküyle ilgili sorular seçerken çocukların ilgilerinin ve meraklarının dikkate alınmasıdır.
KONUŞMAYI BAŞLATMA YÖNTEMLERİ
Tamamlama: Öykü okunurken cümleleri ya da ifadeyi tamamlanmasıdır. Çocuktan beklenmelidir.
Hatırlatma: Karakterler ve olaylar hakkında sorular sormasıdır.
Açık uçlu sorular: Çocuğun resimleri anlatmasıdır.
5N 1K soruları: ”Ne, Nerede, Nasıl, Neden, Ne Zaman, Kim?” sorularının sorulmasıdır.
İlişkilendirme: Öyküyü çocukların kendi yaşamlarıyla ilişkilendirmesini sağlamaktır
KONUŞMAYI SÜRDÜRME YÖNTEMLERİ
Başlat:Resimleri isimlendirme, öykünün kahramanları hakkında soru sormaktır.
Değerlendir:Çocuğun yanıtının doğru olup olmadığının değerlendirilmesidir
Genişlet:Çocuğun yanıtının genişletilmesidir.
Tekrar et:Çocuğun yanıtının tekrarlanmasıdır.
OKUMA ÖNCESİNDE EKO DAVRANIŞLARI
- Çocukların ihtiyaçlarının karşılanması (tuvalet, açlık, susuzluk vb.)
- Dikkat dağıtıcı etkenlerin ortadan kaldırılması (oyuncak, resim vb.)
- Okuma stratejilerine yönelik değerlendirme ve kontrol listelerinin oluşturulmuş olması
- Soruların ve öğretilecek sözcüklerin oluşturulması
- Her çocuğun kitabı görebileceği bir şekilde oturma düzeninin oluşturulması,
- Çocukların gelişim özelliklerine, fiziksel ve içerik özellikleri açısından uygun resimli öykü kitaplarının seçilmesi,
- Tekrarlı okuma, haftada en az 3 kez aynı kitap okunmalı,
- Kitap okunurken kitap çocuğa doğru tutulmalı,
- Çocuklara dikkatlice dinlemeleri ve izlemeleri söylenmeli
- Kitap okuma sürecinde; öğretilmesi hedeflenen, bilinmeyen sözcüklerin kitabı okuyan tarafından belirlenmesi (5-10 sözcük)
OKUMA SIRASINDA EKO DAVRANIŞLARI
- Kitabın, yazarının ve çizerinin ismi parmakla okuma yönünde işaret edilerek okunur.
- Çocuklara konuşma fırsatı vermek önemli (Örnek: Daha önce böyle bir kitap okudunuz mu? Senin de uçurtman var mı?)
- İlişkilendirme ve bilgiyi transfer etme önemli (önceki bilgilieri aktif hale getirme)
- Çocukların tahminde bulunmalarını sağlama (Sence bir sonraki sayfada ne olacak?, Poni düştü şimdi nolcak?)
- Çocuğun yanıtı genişletilirken ya da tekrarlarken farklı sözcükler kullanmak önemli
- Sözcüklerin anlamları açıklanırken “çocuk dostu terimler” kullanılmalı,
- Sözcükler açıklanırken resimler/görsel uyaranlar kullanılabilir.
- Sözcüklerin açıklanması için resimler yeterli değilse ek materyaller kitap okunurken kullanılabilinir (resimli kartlar gibi)
- Hedef sözcüklerin öğretiminde çocukların yaşantılarıyla bağ kurarak öğretim yapmak daha etkili
- Hedef sözcüklere ilişkin çocuklardan kendi örneklerini vermeleri istenebilir
- Çocuklardan sözcüklerin resimlerini göstermeleri istenebilir
- Sözcüklerin ses bilgisel farkındalıklarına dikkat çekilir (makinist /m/ ile başlıyor)
- Çocukların yanıtlarını genişleterek konuşma fırsatlarını artırmak önemli
- Çocukların yorumlarına/konuşmalarına sözel geri bildirim vermek önemli (motive edici oluyor)
OKUMA SONRASINDA EKO DAVRANIŞLARI
- Özetleme becerileri desteklenmeli
- Sorular ve yorumlarla destek sağlanmalı
- Olay sırasını tekrar etme (poli okula gidince ilk olarak ne yaptı, sonra ne yaptı)
- Öykünün gerçek olup olmadığı sorulabilir
- Bu öykü gerçek olsaydı ne olurdu?
- Çocuklara öykü için yeni bir son oluşturmaları için fırsat sunulmalı
- Çocuğun yorumları konudan uzak olabilir engellenmemeli ancak konuyla ilişki kurması için yardım sağlanabilir
- Hedef sözcükler, olaylar ya da karakterlerle ilgili etkinlik yapması sağlanabilir (hedef kelime “ray” ise resim çizebilir, maket yapabilir, karakterleri çizebilir gibi).